Zašto je homoljski kraj ovog leta bio jedan od najposećenijih destinacija?

Ima jedna opština na jugoistoku Srbije, okružena divnim Homoljskim planinama, koje svojim žiteljima vekovima omogućavaju čist vazduh i bistru vodu. Ta opština godinama sve popularnija među destinacijama koje ljudi posećuju iz svih krajeva Srbije, pa i inostranstva. Ta opština brine o svojim žiteljima, mladim i starim, pa su zajedničkim naporima stvorili jednu zdravu sredinu, a kao nagradu za to svakodnevno dobijaju reči hvale od turista koji su prezadovoljni gostoprimstvom i uslugom nakon obilaska ove opštine.

Ta opština zove se Žagubica. Okružena je bujnom,  gotovo nestvarnom vegetacijom, kroz koju prolaze i Mlava i brojni potoci, izvori, vrela, divne smaragdno zelene i tirkizno plave boje.

Granica opštine vodi najvišim vencima Homoljskih planina. Ima oblik razvučenog pravougaonika, dužine oko 35 i širine oko 26 km. U tim okvirima zahvata površinu od 760 km², te spada, po površini među veće opštine u Srbiji.

Opštinu čini 17 seoskih naselja – Bliznak, Breznica, Vukovac, Izvarica, Jošanica, Krepoljin, Krupaja, Laznica, Lipe, Medveđica, Milanovac, Milatovac, Osanica, Ribare, Selište, Sige i Suvi Do.

Teritoriju opštine Žagubica čini jedinstvena prirodna celina sa svim obeležjima netaknute prirode i lepotama planina i visova. Ne treba mimoići lepotu doline reke Mlave, Gornjačku, Ribarsku, Tisničku i Osaničku klisuru, prerast „Samar“ i u dolini reke Osanica „Potajnicu“ kao hidrološki raritet. Vrela – Mlave, Krupajsko vrelo, vrelo Lopušnje, manjeg značaja „Belosavac“, Suvodolsko i Izvaričko vrelo, kraške bare-vodene površine u vrtačama „Bujdina bara“, „Bučura“ i „Đurinac“ i izvore tople vode „Banja“ u Suvom Dolu i „Toplik“ u Milanovcu.

Mnogobrojni rečni tokovi i ponornice, još više obogaćuju prirodnu lepotu teritoriju opštine Žagubica, a ogromna šumska prostranstva, bogata raznovrsnom florom i faunom, zaustavljaju dah posetiocima. Bogata autohtonim vrstama riba, reka Mlava sa njenim desnim pritokama „Tisnica“, „Žabar“, „Kamenica“, Milatovačka, Vukovačka, Jošanička, Osanička, Krepoljinska i Breznička reka; levim pritokama „Belosavac“, „Do“, Suvodolska, Izvarička, Krupajska i Medveđička reka, sa lepotama Gornjačke, Ribarske, Osaničke i Tisničke klisure, čini posebnu turističku vrednost za znatiželjne.

Svoju skrivenu, neistraženu lepotu nose u sebi porušene kule-motrilje i utvrđenja iz Vizantijskog i Rimskog doba, kao što su grad i isposnica na ulazu u Gornjačku klisuru, „Gradac“ u Krepoljinu i Ribaru, „Straža“ u Gornjačkoj klisuri, Ribaru i Žagubici, crkva „Damila“ u Tisničkoj klisuri, „Pčelinji krš“ u Laznici i mnogo toga iz starog doba.

U moru informacija kojima smo obasuti svakog dana, provuče se poneka o asfaltiranim putevima, ulicama, o sređenoj kanalizaciji, toplovodu, adaptiranom krovu na nekom vrtiću i slično. Ove vesti su trenutno u drugom planu, iako su od vitalnog značaja za celokupno društvo, a da ne govorimo o značaju za neku malu opštinu, koja i pored svojih muka, rešava i globalne.

O tome kako jedna mala opština u Srbiji uspeva da se izbori sa nedaćama i izdigne se iznad cele situacije, govori naša nova priča o opštini Žagubica.

Društvene mreže su u velikoj meri zaslužne za veliko interesovanje turista, rekreativaca, da obiđu neke krajeve naše zemlje u kojima do sada nisu bili, a verovatno ih u skorijoj budućnosti ne bi ni posetili da se ove godine išlo na more kao prethodnih.

Obilazak Homoljskog kraja ne bi bio tako lep i izvodljiv da nije dobrih saobraćajnica, jer izreka kaže da „dobar put kola vozi“, u šta smo se i uverili. Svi koji su išli put Žagubice, znaju o čemu govorimo. Ali, na sreću po lokalno stanovništvo, nisu samo putevi urađeni. Vredno se radi svake godine, jer, ako ste opština koja se nalazi na turističkoj mapi Srbije, morate imati i više od dobre infrastrukture.

Da biste privukli nečiju pažnju i ugostili ga, morate biti dobri ljudi, vredni, dovitljivi, da znate kako da gosta – turistu privolite da ponovo dođe i poseti vaš kraj. Osim toga, ako je zadovoljan ponudom, on će vas preporučiti, što se pokazalo kao najbolji vid reklamiranja.

Zlatne ruke žagubičke

Sve što je ručno izrađeno od vajkada ima veliku vrednost ili, kako neko voli da kaže, nema cenu. Ali, vremenom su zbog egzistencije, ručno izrađeni predmeti nekako dobili svoju cenu i bivali su prodavani. Tako su nastale porodične manufakture, a kako ih je u današnje vreme sve manje, onda se osnivaju različita udruženja u okviru kojih se ručni radovi izlažu i prodaju.

Već smo pričali o tome da u žagubičkom kraju ima ljudi koji se bave porodičnom manufakturom, raznim zanatima, prave različite zdrave proizvode poput meda, sira, kajmaka, rakije, piva, slatka, ali ima i ručnih radova poput izrade narodnih nošnji, pletiva, heklanih dekoracija, pa i starih recepata kolača, pita i dr.

O očuvanju starih zanata i rukotvorina brinu udruženja žena. Jedno od njih je udruženje „Homoljke“ koje uspešno radi već pet godina. Udruženje je osnovala Milosava Grozdić.

Udruženje je osnovano 7. februara 2015. godine i broji deset članica. Bave se pripremanjem hrane, izradom narodnih nošnji, pletenjem, heklanjem, vezom, preradom voća i povrća. Redovno posećuju manifestacije, ali kako ih ove godine nije bilo, uskraćene se za promociju i prodaju, kao i za odlazak na Sajam turizma koji im je najveća prilika da se prikažu i van granica opštine, pa i zemlje.

Izložbeni prostor i mesto gde ove žene stvaraju umetnička dela od konca i vunice smešten je u zgradi Kulturnog centra u Žagubici. Ovde se ne može kupiti nijedan proizvod, ali se može naručiti.

Naša domaćica, članica ovog udruženja Tanja Ilić kaže da žene mnogo vremena provode u izradi tkanja, pa su u skladu sa tim i cene nešto više. „Recimo, da bi se isplele čarape, potrebno je, najpre, da se vuna izradi, opere, isprede, pa isplete. Za vez, je takođe, neophodno mnogo vremena, jer su sitni bodovi“, priča Tanja.

Može se slobodno reći da osim konca i vunice, u svaki od ovih prelepih rukotvorina, utkano mnogo ljubavi prema ovom starom zanatu, ali isto tako i želja da se očuva tradicija i prikaže svakom ko poseti Žagubicu.

U potrazi za rukotvorinama, došli smo do sela Laznica, u kojem smo našli još jedno udruženje žena, folklorni ansambl, crkvu koja se restaurira i kuću Jovana Šerbanovića, čija se adaptacija bliži kraju. Malo selo, ali bogato i greh bi bio ne obići ga.

Selo Laznica, iako gusto naseljeno, nema mnogo meštana, uglavnom su na privremenom radu u inostranstvu. Oni koji su ostali, ulažu velike napore da se očuva tradicija ovog sela, kao i kulturno nasleđe celokupne opštine.

Udruženje žena „Etno dame“ iz Laznice postoji već četiri godine i za to vreme uspele su da privuku pažnju, kako lokalnog stanovništva, tako i šire javnosti. Udruženje ima šest članica i osim ručnim radovima u vidu vezenja, pletenja i heklanja, bave se i spremanjem starih vlaških jela, kako bi se očuvala tradicija  i nastavilo sa onim što su radile njihove majke i bake. Ana Petrović, predsednica udruženja kaže da i kod mlađih devojaka vlada interesovanje za izradom ručnih radova. „Imali smo i obuku zlatoveza, ja sam obučavala sedam devojaka. Interesuju se za ručne radove“, priča Ana.

Motiv za učenjem starih zanata i ručnih radova, prema Aninim rečima, jeste samo želja da se zna. Još uvek ništa nisu prodale, a kada su to poželele, sprečila ih je epidemiološka situacija. „Ja sam još kao mala volela da se bavim ručnim radovima – pletenjem, heklanjem, vezom, tkanjem, a volim i da prenesem svoje znanje. Mene je tetka naučila“, priča Ana.

Radovi članica „Etno dame“ iz Laznice mogu se videti na štandovima po manifestacijama, ali, kao što smo već nekoliko puta napomenuli, ove godine su sve otkazane, pa ove dame nisu imale mogućnost da posetiocima prikažu umeće svojih veštih ruku, kao i ljubav prema tradiciji i kulturi homoljskog kraja.

Ako poželite da kupite nošnju koju ove dame izrađuju, potrebno je da iz novčanika odvojite od 200 do 500 evra u zavisnosti od veličine.

Pošto smo se ovim divnim damama ranije najavili, one su, kako i red nalaže, spremile nešto za goste, tj. nas. Na trpezi smo zatekli kravlji sir, slatka, sirupe, tortu od jabuka, rolate, a ono što nam je posebno privuklo pažnju jeste vlaška „plašinta“, a naša domaćica Ana nam je objasnila i kako se priprema.

„Razvije se kora od običnog testa, pomešaju se rendani sir i jaja i stave se u sredinu. Testo se preklopi na četiri strane i prži se na ulju ili masti“, priča Ana.

Na trpezi je bilo i proje od kukuruznog i pšeničnog brašna, pužići sa sirom, gibanica sa tikvicama i nezaobilazna baklava. Mogli smo da probamo i ljutenicu, slatko od šljiva i divljih jagoda, „bukovaču“, i naravno, rakiju.

Očuvanje folklorne tradicije homoljskog kraja

Ako već postoje zlatne ruke koje tkaju, pletu, vezu, heklaju i šiju detalje za narodne nošnje, bilo bi lepo videti i da ih neko nosi, a ko drugi do članovi folklornih društava. Mi smo upoznali jedno takvo društvo baš u Laznici.

Kulturno-umetničko društvo „Izvor“ iz Laznice je formirano 2004. godine, pre toga se zvalo „Jedinstvo“, a koje je bilo osnovano još ’50-ih godina prošlog veka.

Folklorno društvo broji oko 50 članova, podeljenih u tri starosne sekcije – najmlađu, omladinsku i veteransku, kao i sekcije frulaša i instrumentalista, ali i pevačku. Najmlađi članovi imaju oko 3 godine, a najstariji igrači oko 45 godina.

„Ono po čemu je ovo kulturno-umetničko društvo drugačije od ostalih jeste što članovi neguju tradicionalne vlaške izvorne igre, po čemu smo prepoznatljivi kako u Srbiji, tako i u inostranstvu“, priča Miroslav Jović, predsednik KUD „Izvor“ iz Laznice i dodaje da su do sada nastupali u Rumuniji, Bugarskoj, Italiji.

Ovo folklorno društvo učestvuje na brojnim manifestacijama širom Srbije, a u njihovoj organizaciji održava se „Priveg“, manifestacija u okviru koje se osim paljenja vatre, puštanja vode i namenjivanja narodnih kola upokojenima bez sveće, održava i bogat kulturno-umetnički program. Manifestaciju upotpunjuju brojna gostujuća kulturno-umetnička društva, instrumentalisti i udruženja žena. Meštani kroz ovu manifestaciju pokazuju koliko neguju tradiciju i čuvaju uspomenu na svoje pokojne. „Priveg“ se održava svake godine krajem februara na „mesne poklade“ i spada u jednu od namasovnijih manifestacija na teritoriji opštine Žagubica.

Članovi KUD-a „Izvor“ samo za nas su izveli deo svog repertoara, tradicionalne vlaške igre pod nazivom „Na tri noge“ i to ispred crkve u Laznici koja se trenutno restaurira. Tako da smo morali da zavirimo u crkvu i bar na trenutak prekinemo radove.

Hram Svetog Velikomučenika Georgija u Laznici nalazi se na uzvišenom platou sela, u blizini je groblja i dominira nižim delom sela. Hram je sagrađen isključivo prilogom naroda ovog sela i njegovih žitelja koji su na privremenom radu u inostranstvu. Gradnja ove crkve započeta je sakupljanjem priloga još 1930. godine. Izgrađeni su temelji crkve i njihovo osvećenje je bilo 4. jula 1937. godine. Crkva je već 1939. godine bila završena. Hram je po svom spoljašnjem izgledu gradnje sazidan u srpsko – vizantijskom stilu.

Unutrašnjost crkve je jednostavna, sa jednostavnim freskama, a same slikane ikone u ikonostasu su urađene u duhu i stilu naše ikonografije, sa skladnim i lepim bojama. Crkva je podlegla zubu vremena, pa mnogo godina nije ništa rađeno.

Krov na crkvi je saniran tokom septembra 2013. godine, sredstvima iz budžeta opštine Žagubica, a ove godine se krenulo u renoviranje, kao i izgradnju konaka i kompletno opremanje. Sredstva su obezbeđena od sponzora. Ono što je, pored ostalog, ekipi RTV Biser privuklo pažnju jeste freskopisanje. Na delu smo zatekli Dejana Markovića, freskopisca iz Beograda. Njegov rad može se videti u crkvama i manastirima u celoj Srbiji, Hrvatskoj, Belorusiji.

Nedavno su asfaltirani prilazi crkvi i crkveno dvorište, sredstvima iz budžeta opštine Žagubica. O crkvi brine jerej Danilo Glišić, paroh laznički, čijim je zalaganjem poslednje dve godine mnogo toga urađeno na crkvi.

U prethodnim emisijama spomenuli smo značajne ljude ovog kraja, one koji su zadužili ne samo svoje sugrađane, već i čitav narod u zemlji. Jedan od njih je narodni heroj Jovan Šerbanović, koji je rođen u Laznici i čija se kuća adaptira.

Šerbanović je rođen 1919. godine u Laznici, gde je završio osnovnu školu, a gimnaziju u Požarevcu (koja je jedno vreme nosila njegovo ime). Kao učenik petog razreda gimnazije pristupio je omladinskom revolucionarnom pokretu i ubrzo postao jedan od najistaknutijih revolucionarnih-omladinaca u gimnaziji.

Po završetku velike mature, otišao je u Beograd gde je upisao studije na Medicinskom fakultetu. Tokom studija aktivno je učestvovao u studentskom revolucionarnom pokretu na Beogradskom univerzitetu. Početkom 1939. godine je zbog revolucionarnog rada bio hapšen. Pošto se pred policijom dobro držao i nikoga nije odao, primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Učestvovao je i u velikim studentskim demonstracijama u Beogradu, 14. decembra 1939. godine. Dva puta je bio ranjavan, da bi ga okupatori ubili 6. januara 1944. godine u selu Sige u kolibi jednog seljaka. Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 14. decembra 1949. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Kuća u kojoj je rođen se nalazi na petom kilometru puta Žagubica – Bor i ima osnovu u obliku ćiriličnog slova G. Sazidana je početkom 20. veka. Napravljena je od cepanih letvi u bondruk sistemu sa ispunom od blata. Malterisana je blatom spolja i iznutra. Sastoji se iz ulaznog ekonomskog dela i „kuće“. Ulazni deo čini kapija sa prostranim tremom i dve ekonimske prostorije sa jedne i druge strane. Upravno na ovaj deo nadovezuje se stambeni deo sa „kućom“ i sobom. Tavanska kostrukcija je drvena, a sadašnji pokrivač je biber crep.

Kuća je nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture i kao takva, stavljena je pod zaštitu države 1950. godine.

„Od tada do danas nikakva revitalizacija nije rađena, pa je kuća propadala. Jovan i Slobodan Šerbanović, potomci Pauna Šerbanovića, rođenog Jovanovog brata, su 2017. godine rešili da kuću poklone opštini Žagubica. Iste godine osniva se Zavičajni muzej Homolja i opština predaje kuću na upravljanje ovom muzeju. Naredne godine se potpisuje Ugovor u poklonu i od 2018. godine, kuća Jovana Šerbanovića je u vlasništvu Muzeja. Troškove izrade projektne dokumntacije su platili Jovan i Slobodan Šerbanović, a troškove adaptacije Muzej i opština. Radove izvodi firma D.O.O. „Bajica“ iz Smedereva, a nadzor vrši Jelena Pantelić, arhitekta iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Smedereva. Sredstva opredeljena za ovu adaptaciju iznose oko 3 miliona dinara“, priča profesor Saša Ilić, direktor Zavičajnog muzeja Homolja.

Kuća bi mogla biti dostupna javnosti polovinom 2021. godine, jer je u planu da se početkom naredne godine uradi ograda oko parcele, a tokom narednog leta biće urađena i stalna postavka u saradnji sa etnologom iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Smedereva.

Šerbanovićeva kuća je bila u veoma lošem stanju pre restauracije. Krov je prokišnjavao, što je uticalo na propadanje zidova, plafona, letve su istrulele. Sve je ogoljeno i zamenjeno. Za pokrivanje krov korišćen je „biber“ crep. Za malterisanje kuće korišćeno je zemlja i pleva, kako je i prvobitno bilo malterisano. U prvom sloju malterisanja koristi se zemlja i slama, u drugom zemlja i pleva, pa se kreči belom bojom, tzv. „živim, gašenim“ krečom. Za podove je korišćena opeka, jer je predviđeno da bude izloženo čestim gaženjem, umesto dotadašnje „gole“ zemlje.

Ovo će, svakako, u budućnosti biti još jedan lep lokalitet u turističkoj ponudi opštine Žagubica, pored crkava, manastira, vrela, restorana i dr.

Svako ulaganje u infrastrukturu uvek se isplati

Da bi opštinu Žagubica podigli na lestvicu više kada je reč o turizmu, lokalno rukovodstvo i zaposleni u javnim ustanovama, morali su da se maksimalno angažuju, ne bi li imali više para u budžetu. Taj budžet je bitan, jer bi se od njega naredne godine izdvojila sredstva za nove projekte i ulaganja u ono što je od vitalnog značaja za opštinu. Tako to biva.

Na početku ove priče pomenuli smo novi magistralni put koji je urađen od Požarevca prema Žagubici, odnosno od Gornjaka do Žagubice, u dužini od 35 kilometara, koji je rekonstruisan 2017. i 2018. godine i koji je ove godine dobio na značaju, jer je veliki broj turista dolazio u žagubički kraj i nisu mogli da ne prokomentarišu i pohvale pristupne saobraćajnice. U proteklom periodu je i mnogo ulica asfaltirano.

Opština Žagubica se prostire na 760 km² i ima mnogo brdskih atarskih puteva. Svako od 17 naselja ima bar po jedan rečni tok, kao i puteve uz te tokove, koji su pretrpeli veliku štetu tokom poplava 2014. i 2018. godine. Zbog toga opština Žagubica ulaže velika sredstva u revitalizaciju atarskih puteva.

„Od budžeta koji iznosi od 500 do 550 miliona dinara, za uređenje brdskih puteva godišnje se izdvoji oko 10%“, kaže Predrag Ivković, zamenik predsednika opštine Žagubica.

Osim u revitalizaciju atarskih brdskih puteva, veliki deo sredstava iz budžeta je opredeljen za socijalni program. Prema rečima Ivkovića, opština plaća deci vrtić 100%, prevoz putnika na teritoriji cele opštine je besplatan, ali i stipendiranje 100 studenata, gde su mesečna izdvajanja od 2.500 do 7.000 dinara po studentu, u zavisnosti od fakulteta i godine studija, na godišnjem nivou izdvaja se oko 4 miliona dinara.

Zbog pandemije koja nas je zadesila ove godine, Ivković kaže da je nešto manje sredstava izdvojeno za kulturu, jer su svi programi otkazani, pa i sve manifestacije kojih u godini ima 14 na teritoriji opštine Žagubica. Održane su samo dve –  Starci i Priveg. Svakako da je veliki gubitak zbog otkazivanja ovih manifestacija, ali zdravlje stanovništva je na prvom mestu.

Prema poslednjem popisu stanovništva iz 2011. godine, u opštini Žagubica živi 12.737 stanovnika, od kojih najviše Srba 9.024 i Vlaha 2.811. Oko 2.900 ljudi se nalazi na privremenom radu u inostranstvu. Prema projekciji Republičkog zavoda za statistiku, na osnovu podataka iz opštinske uprave, na teritoriji opštine Žagubica živi oko 10.800 stanovnika. Kako kaže Ivković, zbog pandemije neki ljudi su se vratili u rodni kraj, a neki su još pre par godina, kao što je jedna od retkih porodica Miladinović iz Krupaje koja se odlučila da u svojoj zemlji započne porodični posao, proizvodeći „Homoljsko pivo“.

Retko se ljudi vraćaju u o rodni kraj kako bi započeli privatan posao i otvorili nova radna mesta, a Ivković se nada da će se to promeniti u bliskoj budućnosti, jer je započet jedan veliki projekat u koji su uključene opštine Žagubica i Kučevo. Projekat je nazvan „Etno-selo Tekija“ i u pitanju jе vеliki, multisеktorski projеkat koji jе važan za dalji razvoj Srbijе, kako sa turističkog, tako i privrеdnog, kulturnog i naučnog aspеkta.

Kako objašnjava Ivković, ono što bi morala opština Žagubica da uradi jeste da napravi pet, šest seoskih domaćinstava, uključeni bi bili i povratnici iz inostranstva da pomognu, pa bi posetioci iz Etno-sela Tekija dolazili u Homolje na jednodnevne ili dvodnevne ture. Drugi segment projekta koji bi se ticao ovog kraja jeste da se napravi desetak domaćinstava koji bi se bavili organskom proizvodnjom sa kooperantima, a čija bi proizvedena roba imala siguran plasman u tom velikom kompleksu.

Drugi projekat imao bi za cilj da se primamljivim ponudama privuku ljudi iz inostranstva da se vrate, da se vežu ruralni verski turizam, a ponudu bi činili i homoljski proizvodi – sir, jagnje, med, pivo, rakija, ali i bogata domaća radinost.

Prednost ili mana nepostojanja industrijske zone

Kao prednost nepostojanja industrijske zone, Predrag Ivković, zamenik predsednika opštine Žagubica, vidi u očuvanju ekologije, nije zagađen vazduh.

„Vidimo šta se dešava u mestima gde je razvijena teška industrija, a kod nas samo to i može. Mi imamo dve peletare, od kojih se stvara prašina, mada se oni zaista trude da to u bude u granicama, čak su vršena i merenja“, objašnjava Ivković. „A mana je što nemaju ljudi gde da rade, zato je odliv stanovništva veliki, kao i svuda. Nama preti jedna velika opasnost, izvesno je da će rudnik mrkog uglja „Jasenovac“ u Krepoljinu, raditi još dve godine, jer su rezerve potrošene, pa bi zatvaranjem rudnika, 200 porodica ostalo bez primanja. Neki će na socijalni program, a neki će, na žalost, ostati „na ulici““, priča Ivković.

Sve navedeno, čelnim ljudima Žagubice je dalo ideju da se u budućnosti zajedno sa Despotovcem, koji takođe ima rudnik „Resavica“, napravi turistička regija na terenu gde se vrši eksploatacija, pa čak i da se proširi prostor. Izabrana je firma koja izvodi prostorni plan za celu teritoriju Žagubice i deo teritorije Despotovca, da se mapiraju izvorišta, pa i ostali potencijali za unapređenje turstičke ponude ovog kraja. Mapiranje novim prostornim planom Krupajskog vrela, Vrela Mlave, Prerasta, Beljanice biće omogućeno potencijalnim investitorima da jasnije vide sliku gde i koliko mogu da ulažu.

Krupajsko vrelo ove godine najposećenije

Opština Žagubica je zabeležila skoro 3.000 poseta vikendom tokom leta, ne računajući posete preko nedelje. Sedište je bilo na Krupajskom vrelu.

„Mahom su ljudi dolazili iz Beograda – prođu banju „Ždrelo“, manastir „Gornjak“, onda okreću dole prema Despotovcu i Lisinama i obavezno stanu na Krupajsko vrelo, naprave par fotografija. Onda su se građani koji imaju poljoprivredna domaćinstva dosetili, prepoznali su potencijal od dve do tri hiljade ljudi na nivou vikenda, pa su prodavali i med, i rakiju i sir. Vrlo brzo su i neke tezgice napravili, nešto smo im i mi pomogli. Na kraju je sve što je doneto i prodato. Tako da je neki benefit za građane napravljen, ali mi nismo zadovoljni“, priča Ivković i dodaje da je u planu izgradnja dva, tri turistička centra i etno kompleksa koje bi ljudi posećivali i na toj ruti posetili sve znamenitosti žagubičkog kraja.

Spomenuvši snalaženje ljudi da zarade i malo dopune kućni budžet, reći ćemo i to da se na evidenciji Nacionalne službe za zapošljavanje trenutno nalazi oko 230 lica sa teritorije opštine Žagubica.

Vlada Republike Srbije je opštini Žagubica dodelila sredstva u iznosu od 18 miliona dinara i tim sredstvima otkupili bivšu fabriku odlivaka „FOŽ“, koja je nekada bila u sastavu Bora, čime je dobijeno 5.500 kvadrata korisnog prostora.

„To smo otkupili od kineskih partnera pre pandemije, napravili smo projekat sanacije celog prostora. Objekat ima i struju i vodu, ali 20 godina nije korišćeno i sve je propalo“, priča Ivković. Da korona nije sve zaustavila, do sad bi se već započelo sa obnovom tog prostora, čak je bilo i najava da će država privući nekog stranog investitora da zaposli od 100 do 150 ljudi.

„Nadamo se će se to i desiti kad sve ovo prođe. Imamo mi potencijala i u drvnoj industriji, kamenjarstvu, a početkom 2022. godine krenuće se sa radovima na gasovodu“, priča Ivković i dodaje da su zbog nedostatka gasovoda izgubili investitora iz Južne Koreje koji se bavi proizvodnjom zaštitnih rukavica.

Bez obzira na sve, u opštini Žagubica se polako, ali sigurno stiču uslovi za industrije i zapošljavanja.

Kako od starog napraviti nešto novo?

Ne zna se da li je lepše kada se napravi neki novi objekat ili kada se stari, nekorišćen objekat pretvori u korisnu celinu koja će služiti građanima. Dobro je i jedno i drugo. Tako se bar radi u žagubičkoj opštini. Ako je nešto staro i dotrajalo, ne znači da se odmah mora srušiti, može se iskoristiti za neku drugu namenu. Tako su prošle godine opštinari staru zgradu mesne zajednice u Krepoljinu pretvorili u vrtić, a u toku su radovi na izgradnji još dve prostorije čime će biti stvoreni uslovi za prijem još dve grupe dece, čime će se anulirati lista čekanja.

U toku su radovi i na uređenju Doma Kulture u naselju Sige, a kako kaže Ivković, svake godine se u seoskim sredinama sređuju Domovi kulture. Velikim delom se ovi radovi izvode od sredstava iz opštinskog budžeta, nešto, naravno dotira i država preko konkursa.

Šef sektora za upravljanje projektima Delegacije Evropske unije Martin Klauke posetio je nedavno Dom Zdravlja u Žagubici gde je, preko programa EU PRO, Evropska unija sa više od 110.000 evra finansirala rekonstrukciju sistema grejanja i ventilacije kako bi se poboljšao kvalitet pružanja usluga primarne zdravstvene zaštite pacijentima, ali i uslovi rada zaposlenog medicinskog i nemedicinskog osoblja.

Interesantan je podatak da od 17 seoskih naselja koliko ima opština Žagubica, 13 ima sportske klubove koji se takmiče u opštinskoj ligi.

Čime se opština Žagubica diči, a šta joj nedostaje

„Turističkim potencijalima se dičimo i to moramo da unapredimo, da ruralni turizma ukomponujemo sa proizvodnjom zdrave hrane, da netaknutu prirodu koju imamo stavimo u funkciju turizma. Nedostaje nam jedna fabrika koja će zaposliti 100 do 150 ljudi i nahraniti isto toliko porodica i samim tim bi se opština Žagubica podigla za jedno mesto. Trenutno smo u ⁽¹⁾ IV grupi sa stepenom razvijenosti ispod 60% republičkog proseka. Sa programom zapošljavanja i podizanjem privrede, automatski bi i standard skočio, pa bismo došli do treće grupe razvijenih opština, što nam je i cilj“, priča Ivković.

Za razliku od nekih drugih opština i gradova u Srbiji, u žagubičkoj upravi ne postoji dan otvorenih vrata za razgovor sa građanima, jer kako kaže Predrag Ivković, zamenik predsednika opštine Žagubica, on i predsednik opštine su svakog dana na raspolaganju građanima, dakle, vrata su uvek otvorena i uvek su dostupni građanima.

 

Tekst je nastao u okviru projekta  “Portret Žagubice” po osnovu Konkursa o sufinansiranju projekata iz budžeta Opštine Žagubica radi ostvarivanja javnog interesa u oblasti javnog informisanja u 2020. godini. Projekat „Portret Žagubice“ promoviše  istorijske činjenice i predanja kao i značaj žagubičkog kraja u kulturnom nasleđu Srbije i afirmiše turistički potencijal opštine na turističkoj mapi Srbije, što za cilj ima podsticaj da se nastavi putem očuvanja ovog bogatstva i svojevrstan dokument koji bi mogao da ostane u nasleđe budućim generacijama istraživača i zaštitara kulturne zaostavštine opštine Žagubica.

Autor teksta i fotografija: Redakcija RTV Biser