Najstarija muzejska ustanova danas slavi 176. godina postojanja.
Narodni muzej osnovan je ukazom ministra prosvete Jovana Sterije Popovića, 10. maja 1844. godine, kao Muzeum serbski, koji je na jednom mestu trebalo da sabere starine i da ih za potomstvo sačuva. Organizovan u prvim decenijama svog rada i kao ustanova zaštite i kao naučna, istraživačka ustanova, koja je konstituisala nacionalni identitet i bila presudan akter u razvoju zaštite baštine, Narodni muzej je ubrzo prerastao u zvaničnog reprezenta države i društva, svedočeći i o mogućoj snazi kulture i muzeja u Srbiji.
Intenzivnoj delatnost prikupljanja i razvoja zbirki, pridružen je ubrzo i raznovrstan istraživački rad, koji je preobrazio Muzej od skladišta prošlosti u prikazivački, demonstracioni izložbeni prostor. Međuratne godine dvadesetog veka dovele su do velike transformacije, u kojoj su izložbe, posebno međunarodne koje su se dinamično smenjivale, uz raznovrsnu istraživačku i izuzetnu izdavačku delatnost, postavile Muzej kao centar informacija o izuzetnom, o lepom, o posebnim vrednostima nacionalne, ali i evropske kulturne baštine.
