Svake godine se obeležava Svetski dan borbe protiv tuberkuloze 24. marta, kako bi se podigla svest javnosti o zdravstvenom, socijalnom i ekonomskom uticaju tuberkuloze (TB) i skrenula pažnja na usmeravanje napora ka eliminaciji tuberkuloze kao javnozdravstvenog problema. Ove godine toga dana se obeležava 139. godišnjica objave dr Roberta Koha o otkriću prouzrokovača tuberkuloze.
Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO) iz 2019. godine, tuberkuloza (TB) i dalje predstavlja deveti po učestalosti uzrok smrti u svetu i vodeći uzrok smrti od jednog infektivnog agensa, učestaliji u odnosu na HIV/AIDS. Iste godine procenjeno je da je oko 1,2 miliona HIV-negativnih osoba umrlo od tuberkuloze (u odnosu na 1,7 miliona u 2000), kao i 208.000 osoba koje žive sa HIV-om. Procenjeno je da je ukupno 10 miliona ljudi obolelo od tuberkuloze u 2019. godini.
Najveći broj obolelih se nalazi u regionu jugoistočnoe Azije (44%), Afrike (25%) i zapadnog Pacifika (18%), dok je manje opterećenje ovom bolesti u istočnom Mediteranu (8,2%), Americi (2,9%) i Evropi (2,5%). Izračunato je da osam zemalja čine dve trećine globalnog ukupnog broja obolelih od tuberkuloze: Indija (26%), Indonezija (8,5%), Kina (8,4%), Filipini (6,0%), Pakistan (5,7%), Nigerija (4,4%), Bangladeš (3,6%) i Južna Afrika (3,6%).
Rezistentna tuberkuloza predstavlja stalnu opasnost. U 2019. godine zabeleženo je 500.000 novih slučajeva TB rezistentnih na rifampicin u svetu, od čega je 78% imalo multirezistentu tuberkulozu (MDR-TB). Skoro polovina (49%) slučajeva MDR-TB su bili stanovnici Indije, Kine i Ruske Federacije.
U Evropskoj uniji i Evropskoj ekonomskoj zajednici (EU/EEA) u toku 2019. godine prijavljena su 52.862 slučaja obolevanja od TB. Stopa prijavljivanja se smanjuje samo za oko 5% svake godine. Potreban je pad od najmanje 10% da bi se postigli ciljevi održivog razvoja i ciljevi globalne strategije za eliminaciju TB kao javnozdravstvenog problema.
Srbija se, kao i svake godine, 24. marta 2021. godine pridružuje svetskoj kampanji obeležavanja Svetskog dana borbe protiv tuberkuloze pod sloganom „Sat otkucava” kako bi se skrenula pažnja da i dalje veliki broj ljudi u našoj zemlji boluje od tuberkuloze i da zapostavljanje kontinuiranih napora na kontroli ove bolesti u bilo kom trenutku u budućnosti može biti opasno i u zemljama sa niskim opterećenjem ovom bolesti, zbog prisustva rezistentnih oblika bolesti koji se teže leče a posebno u uslovima epidemije drugom zaraznom bolešću.
- Ove godine će posebna pažnja biti posvećena i zajedničkim naporima svih ključnih institucija i organizacija da se smanji uticaj epidemije COVID-19 i održi dijagnostika i lečenje tuberkuloze, kako bi se svi potencijalno oboleli na vreme dijagnostikovali i započelo lečenje.
- U toku epidemije COVID-19 nabavka antituberkulotskih lekova prve i druge linije obavljena je pravovremeno i nije bilo prekida u snabdevanju lekovima.
- Nabavljeni su najnoviji međunarodno odobreni lekovi za lečenje rezistentnih oblika tuberkuloze.
- U okviru sistema zdravstvene zaštite obezbeđeni su kapaciteti za hospitalno i ambulantno lečenje tuberkuloznih bolesnika.
Republika Srbija beleži kontinuiran trend smanjenja stope prijavljivanja tuberkuloze, sa 37/100.000 u 2003. godini na 9/100.000 stanovnika u 2019. godini, što je svrstava među zemlje sa niskim opterećenjem tuberkulozom u regionu Evrope. Prema prijavama dostavljenim na obrascu broj 1, u 2019. godini prijavljeno je 623 slučaja obolevanja od svih oblika tuberkuloze, koji podležu obaveznom prijavljivanju, što čini notifikacionu stopu od 9,02/100.000 na 100.000 stanovnika.
Osnovno o tuberkulozi
Tuberkuloza je zarazna bolest koju izaziva bakterija (bacil) tuberkuloze. Infekcija se prenosi vazduhom, izuzetno retko na drugi način. Najvažniji izvor prenošenja infekcije su bolesnici sa plućnom tuberkulozom. Kada osoba sa nelečenom zaraznom tuberkulozom pluća kašlje, kija, smeje se ili govori, ona izbacuje u vazduh bacile zajedno sa kapljicama pljuvačke. Ove veoma male čestice dugo lebde u vazduhu i do prenošenja infekcije dolazi kada druga osoba udahne zarazne kapljice sa bacilima tuberkuloze. Ako osoba ima dobru otpornost organizma, infekcija sa udahnutim bacilima se savlada u začetku i do bolesti najčešće i ne dolazi. Svega 10% inficiranih osoba će se kasnije u toku života razboleti od tuberkuloze, a najčešći razlog je pad otpornosti organizma izazvan stresom, neurednim životom, neuhranjenošću, lošim uslovima života, alkoholizmom, nekom dugotrajnom bolešću, HIV infekcijom, itd.
Tuberkuloza se može pojaviti u bilo kom delu tela, ali najčešće se javlja u plućima. Najčešći simptomi plućne tuberkuloze su kašalj, nekada sa pojavom krvi u ispljuvku, povišena temperatura, noćno znojenje, gubitak apetita, mršavljenje i opšti osećaj slabosti .
Izvor: zjzpa.org.rs
